ΤΟ ΨΕΜΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Η ειλικρίνεια και η ανειλικρίνεια μαθαίνονται στην οικογένεια. Οι γονείς συχνά ανησυχούν όταν το παιδί ή ο έφηβος λέει ψέματα.
Το ψέμα δεν είναι κάτι το ανησυχητικό στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Τα μικρά παιδιά (ηλικίες 4-5) συχνά επινοούν ιστορίες και λένε παραμύθια. Αυτή είναι μια φυσιολογική δραστηριότητα γιατί τους αρέσει να ακούνε ιστορίες και να διασκεδάζουν. Τα μικρά παιδιά σ’αυτές τις περιπτώσεις το πιθανότερο είναι ότι δεν είναι ακόμη σε θέση να κάνουν τη διάκριση μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.
Ένα μεγαλύτερο παιδί ή έφηβος μπορεί να πει ένα ψέμα για ιδιοτελείς λόγους (π.χ. για να αποφύγει να κάνει κάτι ή να μην πάρει την ευθύνη για μία πράξη του). Οι γονείς πρέπει να ανταποκρίνονται σε τέτοιες μεμονωμένες περιπτώσεις ψεμάτων μιλώντας στο παιδί τους για τη σπουδαιότητα της αλήθειας, της ειλικρίνειας και της εμπιστοσύνης. Μερικοί έφηβοι ανακαλύπτουν ότι το ψέμα μπορεί να είναι αποδεκτό σε ορισμένες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα το να μην πεις στο αγόρι ή το κορίτσι σου τους αληθινούς λόγους ενός χωρισμού για να μην πληγωθεί. Άλλοι έφηβοι μπορεί να λένε ψέματα γιατί θέλουν να νιώσουν ψυχολογικά αυτόνομοι και ανεξάρτητοι από τους γονείς τους (π.χ. αρνούμενοι ότι το’σκασαν αργά το βράδυ με τους φίλους τους).
Τι να κάνετε αν ένα παιδί ή ένας έφηβος λέει ψέματα:
Οι γονείς είναι το σπουδαιότερο πρότυπο για τα παιδιά τους. Όταν ένα παιδί ή έφηβος λέει ψέματα οι γονείς πρέπει να αφιερώσουν κάποιο χρόνο για να κάνουν μία σοβαρή κουβέντα και να συζητήσουν:
- Τη διαφορά μεταξύ φανταστικού και πραγματικότητας, ψέματος και αλήθειας.
- Τη σπουδαιότητα της ειλικρίνειας στην οικογένεια και στο ευρύτεροκοινωνικό σύνολο
- Εναλλακτικές λύσεις στο ψέμα
Αν ένα παιδί ή έφηβος αρχίζει να λέει σοβαρά και επαναλαμβόμενα ψέματα τότε ενδεχομένως να χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια. Αξιολόγηση από έναν Παιδοψυχολόγο ή/και έναν Παιδοψυχίατρο θα βοηθούσε το παιδί και τους γονείς να κατανοήσουν τους λόγους που οδηγούν το παιδί στα ψέματα και να παρέχουν κάποιες συστάσεις για το μέλλον.
Το ψέμα που μπορεί να είναι ένδειξη συναισθηματικών προβλημάτων:
Μερικά παιδιά, που γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ αλήθειας και ψέματος, φτιάχνουν μόνα τους ιστορίες που μοιάζουν αληθινές και πιστευτές. Τόσο τα μικρά παιδιά όσο και οι έφηβοι σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως συσχετίζουν τη διήγηση αυτών των ιστοριών με ένα συναίσθημα ενθουσιασμού, γιατί καθώς τις διηγούνται γίνονται αντικείμενο προσοχής. Άλλα πάλι παιδιά και έφηβοι, που κατά τα άλλα φαίνονται υπεύθυνα, αρχίζουν να λένε επανηλημμένα ψέματα. Συχνά αισθάνονται ότι το ψέμα είναι ο ευκολότερος τρόπος να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις των γονιών, δασκάλων και φίλων.
Αυτά τα παιδιά συνήθως δεν προσπαθούν να είναι “κακά” αλλά η επανάληψη των ψεμάτων γίνεται μία κακή συνήθεια. Υπάρχουν επίσης μερικά παιδιά και έφηβοι που τους απασχολούν το αν λένε ψέματα, ή το αν εκμεταλλεύονται τους άλλους. Κάποιοι έφηβοι μπορεί να χρησιμοποιούν συχνά το ψέμα για να καλύψουν ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα. Για παράδειγμα, ένας έφηβος με σοβαρό πρόβλημα ναρκωτικών ή αλκοόλ πιθανά να λέει συνεχόμενα ψέματα για να κρύψει την αλήθεια σχετικά με το που ήταν, με ποιον ήταν, τι έκανε και που ξόδεψε τα χρήματα του.